MÜHENDİSHANE - ÜSKÜDAR BASKILARI (İlk Matbaalarımızdan Kitaplar)

MOLLA CÂMİ, Abdurrahman Cami, 1242 (1826), ÜSKÜDAR MATBAASI (Üsküdar Matbaası Beyazıt'a taşındıktan sonra basılan kitaplardan), İstanbul, 336 sayfa, 19x14cm.

BİRGİVİ RİSALESİ'NİN KADIZADE ŞERHİ (Cevhere-i Behiyye-i Ahmediyye fî Şerhi'l Vasiyyeti'l Muhammediyye), Ahmed bin Mehmed Emin Kadızade, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), İstanbul, 1219 (1804), Osmanlıca, serlevhası tezhiplenmiş, 315 sayfa, 22x15cm.

BURHAN ve HÂŞİYETÜ'L BURHÂN (İlm-i Mantık), Gelenbevî İsmail Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), İstanbul, 1221 (1806), Arapça, Müellifi İsmail Gelenbevî'nin el yazması olan nüshadan basılmıştır, 83+74 sayfa, 17x12cm.

NUHBE-İ VEHBİ (Manzum sözlük), Sünbülzade Vehbi, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Mamure), İstanbul, 1220 (1805), 124 sayfa, iki yaprak eksik haliyle (2. ve 3. yaprakları), 20x14cm.

Medrese, dergah ve mekteplerde ders kitabı olarak okutulmuş ve ezberletilmiş manzum sözlüktür. Mesnevi tarzında, eski Anadolu Türkçesinin ilk mesnevilerinde çok kullanılan "fâilâtün, fâilâtün, fâilün" vezniyle yazılmıştır. Vehbi'nin eseri diğer mesnevilerdeki gibi, bir mukaddime, sözlük kısmı ve bir hatime olarak üç bölümden oluşmaktadır.

NUHBE-İ VEHBİ (Manzum sözlük), Sünbülzade Vehbi, serlevhası tezhiplenmiş ve tüm sayfaları altın cetvellenmiş, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Mamure), İstanbul, 1220 (1805), 124 sayfa, 20x14cm.

Medrese, dergah ve mekteplerde ders kitabı olarak okutulmuş ve ezberletilmiş manzum sözlüktür. Mesnevi tarzında, eski Anadolu Türkçesinin ilk mesnevilerinde çok kullanılan "fâilâtün, fâilâtün, fâilün" vezniyle yazılmıştır. Vehbi'nin eseri diğer mesnevilerdeki gibi, bir mukaddime, sözlük kısmı ve bir hatime olarak üç bölümden oluşmaktadır.

HÂŞİYETÜ'S-SİYELKÛTÎ ALE'L-MUTAVVEL, Arapça, Abdülhakîm b. Şemseddin Muhammed es-Siyelkûtî, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), İstanbul, 1227 (1812), 663 sayfa, 21x15cm.

Telhîs-i Kazvînî’ye şerh olarak kaleme alınan el-Teftâzânî’nin el-Mutavvel’ine Abdülhakim b. Şemseddin es-Siyâlkûtî tarafından yapılmış haşiyedir.

TUHFE-İ VEHBÎ ŞERHİ (Şerhu Tuhfeti'l-Manzûmeti'd-Dürriyye Fî Lügati'l-Fârisiyye ve'd-Deriyye), Ahmed Hayâtî Efendi, MÜHENDİSHANE MATBAASI (Daru't Tıbaati's Sultâniyye), İstanbul, 1215 (1800), 503 sayfa, 22x14cm.

Eser, Ahmet Hayatî’nin dokuz senelik bir mesai sonunda 1791’de itmam ettiği Tuhfe-i Vehbî şerhidir. Eserin mukaddimesinde Burhân-ı Kâtı‘dan sonra basıldığı belirtilmektedir.

TUHFETÜ'L İHVÂN ALÂ AVÂMİL ve MURİBÜ'L AVÂMİL, iki kitap birlikte basılıp ciltlenmiş, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), İstanbul, 1226 (1811), 96+128 sayfa, 19x13cm.

Üsküdar Matbaasında 1226 yılında sadece bu iki kitap basılmış ve birlikte ciltlenmişlerdir.

TUHFETÜ'L İHVÂN ALÂ AVÂMİL ve MURİBÜ'L AVÂMİL, iki kitap birlikte basılıp ciltlenmiş, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), İstanbul, 1226 (1811), 96+128 sayfa, 19x13cm.

Üsküdar Matbaasında 1226 yılında sadece bu iki kitap basılmış ve birlikte ciltlenmişlerdir.

MÛRİBÜ'L-İZHÂR Lİ-ZEYNÎZÂDE (Hallü esrâri’l-ahyâr alâ i‘râbi İzhâri’l-esrâr), Zeynîzâde Hüseyin Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire-i Cedîde), 1218 (1803), 326 sayfa, 21x15cm.

Üsküdar Matbaasında basılan 4. kitap. Güzelhisârî Zeynîzade Hüseyin b. Ahmed tarafından Birgivî’nin İzhârü’l-esrâr unvanlı nahiv ile ilgili Arapça dilbilgisi eserine yapılan şerh.

MURİBÜ'L İZHAR Lİ-ZEYNİZADE (Hallü esrâri’l-ahyâr alâ i‘râbi İzhâri’l-esrâr), Zeynîzâde Hüseyin Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI, (Daru't Tıbaati'l Aliyye), 293 sayfa, 22x16cm.

Güzelhisârî Zeynîzade Hüseyin b. Ahmed tarafından Birgivî’nin İzhârü’l-esrâr unvanlı nahiv ile ilgili Arapça dilbilgisi eserine yapılan şerh.

KİTAB-I SİYELKÛTİ Fİ'L MANTIK (Hâşiye alâ Tahrîri’l-kavâidi’l-mantıkıyye), Abdülhakim b. Şemseddin el-Siyelkûtî, 317 sayfa, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Mamure), 1238 (1822), Arapça, 317 sayfa, 19x13cm.

Abdülhakim b. Şemseddin el-Siyelkûtî’nin, Kâtibî’nin er-Risâletü’ş-Şemsiyye fi’l-kavâidi’l-mantıkıyye unvanlı eserine yazdığı tahşiyedir. Matbaanın Üsküdar'dan Beyazıt'a taşınmasından önce basılan son kitaplardandır.

TUHFE-İ VEHBİ, Sünbülzade Vehbi, ÜSKÜDAR MATBAASI (Daru't Tıbaati'l Mamure), 1223 (1808), 60 sayfa, cildinden ayrık haliyle, 20x13cm.

Sünbülzade Vehbî tarafından hazırlanmış ve Şâhidî’nin bu konudaki eserine dayanan, Farsça-Türkçe küçük manzum bir lügat.

BİRGİVİ RİSALESİ ŞERHİ (Cevhere-i Behiyye-i Ahmediyye fî Şerhi’l-Vasiyyeti’l-Muhammediyye), Ahmed bin Mehmed Emin Kadızade, 1223 (1808), ÜSKÜDAR MATBAASI, 340 sayfa, 20x14cm.

BİRGİVİ RİSALESİ ŞERHİ (Cevhere-i Behiyye-i Ahmediyye fî Şerhi’l-Vasiyyeti’l-Muhammediyye), Ahmed bin Mehmed Emin Kadızade, ÜSKÜDAR MATBAASI, 1229 (1814), 314 sayfa, ciltsiz, 22x15cm.

MUHARREM EFENDİ (Kitâbü’l-Muharrem fî Hâşiye-i Câmî), 1226 (1811), ÜSKÜDAR MATBAASI (Matbaa-i Amire), 757 sayfa, 19x14cm.

Muharrem Efendi'nin, Mollâ Camii’nin İbn Hâcib’in Kâfiye’sine yaptığı şerhe haşiyesi.

HÂŞİYE-İ GELENBEVÎ ALE'L-CELÂL (Akaid), Gelenbevî İsmail Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI, İstanbul, 1233 (1818), Arapça, 657 sayfa, 22x16cm.

Hâşiyetü’l-Gelenbevî. Celâleddin ed-Devânî’nin Akâid-i Adudiyye’ye yaptığı şerhe, Gelenbevî tarafından yapılan haşiye.

RİSÂLE-İ BİRGİVÎ, Birgivî Mehmed Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Cedîde-i Mamure), 1218 (1803), 86 sayfa, sayfa 43'ten başlayan 2 yaprağı fotokopi ile tamamlanmış, 19x13cm.

Mehmed b. Pîr Ali Birgivî’nin (ö. 1573) ilmihal ile ilgili bu eseri, saray nüshası esas alınarak basılmıştır. Üsküdar Matbaası’nda basılan ilk din kitabıdır.

NETÎCETÜ'L-FETEVÂ, Mehmed b. Ahmed Gedûsî’nin tertiplediği fetvâ mecmuası, ÜSKÜDAR (Darü't-Tıbaati'l- Mamure), 1237 (1822), 683 sayfa,Şahıs mührü mevcut, 22x15cm.

RİSÂLE-İ BİRGİVÎ, Birgivî Mehmed Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Cedide), 1220 (1805), 99 sayfa, 20x14cm.

Mehmed b. Pîr Ali Birgivî’nin (ö. 1573) ilmihal temalı eseridir.

SÜBHA-İ SIBYÂN, 1216 (1801), MÜHENDİSHANE MATBAASI (Darü't-Tıbaati'l- Mamure), İstanbul, 33 sayfa, 21x14cm.

Çocuklar için hazırlanmış Arapça-Türkçe küçük lügat. Müellifi hakkında ittifak yoktur. Mahmûdiyye olarak da adlandırılmaktadır.

TUHFE-İ VEHBİ, Sünbülzade Vehbi, 1213 (1798), MÜHENDİSHANE MATBAASI (Darü't-Tıbaati'l- Mamure), 55 sayfa, 20x13cm.

Sünbülzade Vehbî tarafından hazırlanmış ve Şâhidî’nin bu konudaki eserine dayanan, Farsça-Türkçe küçük manzum bir lügat.

MURİBÜ'L KÂFİYE Lİ-ZEYNİZADE (Fevâidü’ş-Şâfiye alâ İ‘râbi’l-Kâfiye), Zeynîzâde Hüseyin Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI, İstanbul, 1235 (1820), 504 sayfa, 20x14cm.

TA'LİKATÜ DÜRRÜ'N-NACİ Bİ-İSAGOCİ (MANTIK), Seyid Ömer bin Salih el-Feyzî, 1235 (1820), ÜSKÜDAR MATBAASI, İstanbul, 183 sayfa, 20x14cm.

Tokatlı es-Seyyid Ömer Salih’in 1210/1795’te tekmil ettiği Esireddin b. Ömer el-Ebherî’nin (öl. 1300) Porphyrius’tan yaptığı tercümenin şerhine talikat.

FEVAİDÜ'L VELEDEYN (Avamil Mefhumu, Mefhum-ı İzzi, Mefhum-ı Maksud, Mefhum-ı Bina), Tabhane-i Amire, İstanbul, 1269 (1853), 134 sayfa, 20x13cm.

SÜBHA-İ SIBYÂN, 1233 (1818), ÜSKÜDAR MATBAASI (Daru't Tıbaati'l Aliyye), 33 sayfa, 21x15cm.

Çocuklar için hazırlanmış Arapça-Türkçe küçük lügat. Müellifi hakkında ittifak yoktur. Mahmûdiyye olarak da adlandırılmaktadır.

TUHFETÜ'L İHVÂN ALÂ AVÂMİL ve MURİBÜ'L AVÂMİL, iki kitap birlikte basılıp ciltlenmiş, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), İstanbul, 1226 (1811), 96+128 sayfa, 19x13cm.

Üsküdar Matbaasında 1226 yılında sadece bu iki kitap basılmış ve birlikte ciltlenmişlerdir.

MÛRİBÜ'L-İZHÂR Lİ-ZEYNÎZÂDE (Hallü esrâri’l-ahyâr alâ i‘râbi İzhâri’l-esrâr), Zeynîzâde Hüseyin Efendi, ÜSKÜDAR MATBAASI, İstanbul, 1238 (1803), 351 sayfa, 19x14cm.

Güzelhisârî Zeynîzade Hüseyin b. Ahmed tarafından Birgivî’nin İzhârü’l-esrâr unvanlı nahiv ile ilgili Arapça dilbilgisi eserine yapılan şerh.

NEHCETÜ'L MENÂSİK, Derviş el-Hâc Mehmed Edîb b. Mehmed, ÜSKÜDAR MATBAASI, İstanbul, 1232 (1817), 256 sayfa, 17x13cm

Nehcetü’l-menâsik. Derviş el-Hâc Mehmed Edîb b. Mehmed’in 1193/1779 senesinde yaptığı hac seyahatini tasvir etmektedir.

TERTÎB-İ ECZÂ (Tıp), Müellifi Mustafa Reşid ve Hekimbaşı Mustafa Behçet, ÜSKÜDAR MATBAASI, 1232 (1817), 14 sayfa, 18x13cm.

SÜBHA-İ SIBYÂN, 1216 (1801), MÜHENDİSHANE MATBAASI (Darü't-Tıbaati'l-Mamure), İstanbul, 33 sayfa, 21x14cm.

Çocuklar için hazırlanmış Arapça-Türkçe küçük lügat. Müellifi hakkında ittifak yoktur. Mahmûdiyye olarak da adlandırılmaktadır.

NETÂİCÜ'L-EFKÂR ALÂ İZHÂRİ'L-ESRÂR, Kuşadalı Şeyh Mustafa bin Hamza, ÜSKÜDAR MATBAASI (Dârü't Tıbaati'l Amire), 1219 (1804), 267 sayfa, cildinin sırtı eksik haliyle, 20x14cm.

MECMÛATÜ'L-MÜHENDİSÎN, Hüseyin Rıfkı Tâmânî, MÜHENDİSHANE MATBAASI, 1220 (1805-1806), 293 sayfa + 15 levhası ile EKSİKSİZ NÜSHA, 19X13cm.

Mühendishane hocası Hüseyin Rıfkı Efendi’nin tertip ettiği bu risale Mühendishane’de ders kitabı olarak kullanılmak üzere 100 adet basılmıştır. Eserde 15 levha bulunmaktadır. Metin içinde de çeşitli cetvellere yer verilmiştir. Zevâya-yı musattıha cetveli (s. 115-119), Paris ve Londra libresi ile İslam kıyyesi mukayese cetvelleri (s. 165-166), Mesâha-yı kıta’ât cetveli (s. 206-209), Bazı ecsâm-ı salîbe cetveli (s. 244-245), Topların resm ü inşasına dair cetvel (s. 269-271) ve Kundak cetveli (s. 288-289).

BİRGİVİ RİSALESİ ŞERHİ (Cevhere-i Behiyye-i Ahmediyye fî Şerhi’l-Vasiyyeti’l-Muhammediyye), Ahmed bin Mehmed Emin Kadızade, ÜSKÜDAR MATBAASI (Darü't Tıbaati'l Amire), 1225 (1810), 352 sayfa, ciltsiz, 20x14cm.

Mehmed b. Pîr Ali Birgivî’nin (ö. 1573) ilmihal ile ilgili bu eseri, saray nüshası esas alınarak basılmıştır. Üsküdar Matbaası’nda basılan ilk din kitabıdır.

FERÂİDÜ'L-FEVÂİD FÎ BEYÂNİ'L-AKÂİD (Amentü Şerhi), Kadızade Ahmed bin Mehmed Emin, ÜSKÜDAR MATBAASI, 1220 (1805), 298 sayfa, 23x15cm.

Abdurrahim Muhib Efendi’nin babası Kadızade Ahmed b. Mehmed Emin Efendi’nin eseri, III. Selim’in kız kardeşi Hatice Sultan’a ithaf edilmiştir.

TÂLİKÂT-I GELENBEVÎ ALE'L-MÎRİ'L-ÂDÂB ( İlm-i belâgat ve inşâ /Retorik), Gelenbevî İsmail Efendi, 1234 (1819), ÜSKÜDAR MATBAASI, 609 sayfa, 22x15cm.

Mîr Ebu Feth es-Sâ’idî’nin (ö. 1543) Mîrü’l-âdâb unvanlı eserine Gelenbevî tarafından 1755’te itmam edilen talikat.

LEHCETÜ'L-LÜGAT, Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi, MÜHENDİSHANE MATBAASI, Darü't -Tıbaati'l-Mamure, 1216 (1801), 851 sayfa, 28x18cm.

Kitâb-ı Lehcetü’l-lugat. Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi tarafından hazırlanan Türkçe kelimelerin Arapça ve Farsça karşılıklarını gösteren lügat. 1000 adet basılmıştır.

FETAVA-YI ALİ EFENDİ, iki cilt bir arada, 1245 (1829), İstanbul, 875 sayfa, 27x17cm.

VANKULU LUGATİ (Tercüme-i Sıhah-ı Cevherî), Mehmed bin Mustafa el-Vanî, 1217 (1802), MÜHENDİSHANE MATBAASI, İstanbul, 650+512 sayfa, ikinci cildi sondan eksik haliyle, 29x18cm.

İmâm Ebu Nasr İsmail b. Hammâd el-Cevherî’nin eserinden Vankulu olarak tanınan Mehmed b. Mustafa el-Vanî tarafından tercüme edilen Arapça-Türkçe lügat. 800 adet basılmıştır [Lugat].

AY-YIDIZLI KADİFE SARAY CİLDİNDE AİŞE İSMET HANIM DİVANI (Aişe İsmet Hanım'ın Farisî Türkî Divanı), el-Mahruse Matbaası, Kahire, 1315 (1898), 145 sayfa, 24x16cm.

Aişe İsmet Hanım, 1840’ta Kahire’de dünyaya gelmiştir. Geçmişte Mısır’da kültürel ve siyasi olarak çok etkili olan ünlü Teymûrî ailesine mensuptur. Divanı 1315/1897-98 yılında Kahire’de basılmıştır. Ayşe İsmet Hanım’ın kendi hayatını anlattığı on dört sayfalık mukaddime ile başlayan Dîvân’da 6 kaside, 54 gazel, manzum bir ariza, 19 tarih, 2 terkib-i bend, 2 terkib-i bend tarzında şarkı, 10 kıta, 12 müfred bulunmaktadır. Dîvân’ın sonunda İran’ın Kahire konsolosu Dr. Muhammed Mehdi Tebrizi’nin Dîvân hakkında yazdığı takriz yer almaktadır.

ASAR-I VECİHİ, kadife cildinde, 7 kitap bir arada, Mahmud Bey Matbaası, İstanbul, 1314, 53+46+56+50+45+56+143 sayfa, 18x12cm.

TAKVİM-İ SÂL, Müneccimbaşı Hüseyin Hilmi, İstanbul, 1333 (1915), 80 Sayfa, Saray cildinde, 12x9cm.

ISLAHU'T TAKVİM (Hicri-Mliadi-Rumi takvim farkları, hesaplamalar, tablolar, izahatlar vs.), Osmanlıca, Mehmed Efendi Matbaası, MISIR BASKISI, 82+45 sayfa, 29x21cm.

MUHARREM EFENDİ (Kitâbü’l-Muharrem fî Hâşiye-i Câmî), iki cilt takım, toplam 1457 sayfa, 1256 (1840), İstanbul, 21x15cm.

Muharrem Efendi'nin, Mollâ Camii’nin İbn Hâcib’in Kâfiye’sine yaptığı şerhe haşiyesi.

TARİH-İ İSKENDER BİN FİLİPOS, BULAK MATBAASI, Mısır, 1254 (1838), 8+263 sayfa, 24X16cm.

SEYR-İ SEFÂİN, Mekteb-i Bahriye Hocası Kolağası Ali Rıza, Mihran Matbaası, İstanbul, 1296 (1879), 264 sayfa, 25x19cm.

TERCÜME-İ MUKADDİME-İ İBNİ HALDUN, iki cilt bir arada takım, TAKVİMHANE-İ AMİRE, İstanbul, 1275 (1858), 352+356 sayfa, 28x18cm.

MESNEVİ ŞERHİ ANKARAVİ (Fatihu'l Ebyât), Mevlânâ Celalettin Rumi, şerheden: Ankaravi İsmail Rasıh Efendi, BULAK MATBAASI, Mısır, 6 cilt takım (3 cilt halinde), 32x21cm.